راهنمای خرید خنک‌کنندۀ پردازنده (CPU Cooler)
یکی از مهم‌ترین تصمیمات هنگام سر هم کردن PC، به خصوص اگر به دنبال اورکلاک هستید، انتخاب بهترین خنک‌کنندۀ CPU است. خنک‌کننده اغلب یک عامل محدود کننده برای پتانسیل اورکلاک است، مخصوصاً تحت بارهای پایدار. انتخاب خنک‌کننده همچنین می‌تواند تفاوت چشمگیری در خروجی نویز ایجاد کند. بنابراین، خرید خنک‌کننده‌ای که بتواند بیشترین خروجی حرارتی یا گرمای CPU شما را تحمل کند، (چه در حالت تنظیمات کارخانه و چه در حالت اورکلاک) برای جلوگیری از کم کردن خودکار سرعت CPU تحت گرما (CPU throttling) و دستیابی به پتانسیل کامل سیستم، در حالی که آلودگی صوتی سیستم را هم پایین نگه می‌دارد، بسیار مهم است.Translation is too long to be saved در این مقاله ما به شما کمک می‌کنیم تا بدانید برای سیستم خود به چه نوع خنک‌کننده‌ای نیاز دارید. در اینجا به CPU و کارهایی که با آن انجام می‌دهید، توجه شده است. آیا شما یک اورکلاکر سنگین هستید یا عملیات بی‌صدا (یا هر دو) را ترجیح می‌دهید؟ آیا ظاهر ساده را دوست دارید یا نورپردازی RGB زیاد؟ خنک‌کننده‌های CPU در ده‌ها شکل و اندازه وجود دارند، اما بیشتر آنها در یکی از این سه دسته اصلی قرار می‌گیرند: خنک‌کننده هوا، حلقه بسته یا همه کاره (AIO) (مخفف all-in one) تنظیمات سفارشی/ حلقه باز. توجه داشته باشید که خنک‌کننده‌های حلقه باز پیشرفته‌ترین و گران‌ترین انتخاب هستند، و می‌توانند نتایج خنک‌کنندگی بی‌نظیر و ظاهری چشم‌گیر ارائه دهند. برای نمونه به Mirror Maze build با مایع خنک‌کننده شفاف و سطوح آینه‌ای فراوان آن نگاه کنید. کسانی که می‌خواهند برای اولین بار تنظیمات حلقه باز را سرهم کنند، بد نیست نگاهی به Corsair's HydroX lineup بیندازند. در آنجا با راهنمایی گام به گام در انتخاب قطعات مناسب برای کیس، انتخاب شما آسانتر شده و همچنین ویدیوهای آموزشی برای کمک در نصب ارائه شده است. با این حال، انتظار نداشته باشید که راه‌اندازی HydroX به اندازۀ خنک‌کننده‌های حلقه بسته یا هوا، مقرون به صرفه باشد. تنظیمات خنک‌کننده سفارشی گران هستند و ربطی ندارد که شما چه قطعه‌ای را انتخاب کرده‌اید. خنک‌کننده‌های هوا که از ترکیب گرماگیر (Heatsink) و فن‌های فلزی ساخته شده‌اند، در شکل‌ها، اندازه‌ها و ظرفیت اتلاف حرارت متنوعی وجود دارند. امروزه، خنک‌کننده‌های هوای پیشرفته با بسیاری از خنک‌کننده‌های مایع همه کاره (AIO) که در چند سال گذشته در بازار پرطرفدار شده‌اند، رقابت می‌کنند. Translation is too long to be saved خنک‌کننده‌های همه‌کاره یا حلقه بسته می‌توانند از خنک‌کننده‌های هوایی کم‌صداتر باشند (اما نه همیشه)، و دردسر برش و نصب لوله‌های سفارشی و ثابت نگه داشتن سطح مایع خنک‌کننده پس از راه‌اندازی را ندارند. خنک‌کننده‌های همه‌کاره همچنین در طول سال‌ها بیشتر از قبل در برابر نشتی مقاوم‌سازی شده‌اند و نصب آنها آسانتر است. اما آنها نیازمند فضایی برای رادیاتور هستند، بنابراین ممکن است در مقایسه با خنک‌کننده‌های هوا به یک کیس بزرگتر نیاز باشد. to be saved اگر یک خنک‌کننده هوای پیشرفته یا همه‌کاره برای سرعت کلاک مد نظر شما کافی نیست، گام بعدی استفاده از یک حلقه خنک‌کننده کاملاً سفارشی با رادیاتورهای بزرگتر است که می‌تواند گرمای بیشتری را از سیستم حذف کند. به طور کلی، هرچه رادیاتور در خنک‌کننده همه‌کاره یا حلقه سفارشی بزرگتر باشد، عملکرد بهتری خواهد داشت (اگرچه عواملی مانند سرعت جریان و تراکم باله هم در این مورد نقش دارند). اما اگر به دنبال بهترین اورکلاک ممکن با یک CPU قدرتمند رومیزی پیشرفته (HEDT) نیستید، دلیلی برای انتخاب یک خنک‌کننده با رادیاتور سه باله‌ای بزرگ وجود ندارد. برای اکثر پلتفرم‌های رایج، یک خنک‌کنندۀ ساده‌تر کافی است. Translation is too long to be saved عملکرد تنها دلیلی نیست که مردم به دنبال خرید یک دستگاه خنک‌کننده جدید برای رایانه شخصی خود هستند. به بی‌صدا بودن هم توجه زیادی می‌شود، به خصوص اگر در حال سر هم کردن یا ارتقاء یک رایانۀ رسانه‌ای برای اتاق نشیمن یا یک رایانه اداری در محیطی هستید که صدای فن مزاحمت ایجاد می‌کند. بسیاری از علاقه‌مندان و گیمرها سیستمی بی‌صدا را ترجیح می‌دهند. خنک‌کننده‌های امروزی که با اکثر پردازنده‌های AMD و Intelهمراه هستند معمولاً عملکرد مناسبی دارند، اما به ویژه خنک‌کننده‌های Intel ممکن است به اندازه‌ای که می‌خواهید (حتی در حالت تنظیمات کارخانۀ CPU) بی‌صدا نباشند. در اینجا یک مقایسه سریع از مزایا و معایب خنک‌کننده هوا و مایع آورده شده است تا بازۀ انتظارات شما را محدودتر کند.
| مزایای خنک‌کنندۀ مایع | معایب خنک‌کنندۀ مایع |
|---|---|
| بیشترین پتانسیل خنک‌کنندگی | قیمت بالا |
| فضای بیشتر در اطراف سوکت | ضخامت کم؛ احتمال آسیب و نشتی |
| Row 2 - Cell 0 (دو ردیف - بدون سلول) | Row 2 - Cell 1 (دو ردیف - یک سلول) |
| مزایای خنک‌کنندۀ هوا | معایب خنک‌کنندۀ هوا |
|---|---|
| قیمت پایینتر | پتانسیل خنک‌کنندگی محدود |
| بدون نیاز به مراقبت و نگهداری | فضای کمتر اطراف سوکت به خاطر مموری، فن‌ها و غیره |
| بدون احتمال نشتی | ممکن است سنگین و نصب آن دشوار باشد |
چند نکته کوتاه برای خرید
اگر یک CPU مدرن رایزن دارید، احتمالاً حتی برای اورکلاک کردن هم، نیازی به خرید خنک‌کننده نداشته باشید. همه پردازنده‌های سری 300 و 2000 رایزن و برخی از مدل‌های قدیمی‌تر رایزن با خنک‌کننده‌ها عرضه می‌شوند و بسیاری از آنها می‌توانند اورکلاک متوسط را مدیریت کنند. اگر می‌خواهید بهترین سرعت ممکن را در کلاکینگ CPU داشته باشید، باید یک خنک‌کنندۀ جداگانه بخرید، اما برای بسیاری از کاربران رایزن، این کار ضروری نیست. قبل از خرید، اندازۀ کالا را بررسی کنید. خنک‌کننده‌های هوای بزرگ و مدل‌های سطح پایین ممکن است با رم‌های بلند و حتی گرماگیرها VRM برخورد کرده یا به در یا پنجره کیس شما بچسبند. حتما قبل از خرید، ابعاد و فاصله‌های اعلام شده خنک‌کننده و کیس خود را بررسی کنید. فن‌های بیشتر = خنک‌کنندگی بهتر، اما نویز بیشتر. خنک‌کننده‌هایی که بهترین کار را برای دور کردن هوای گرم از CPU و خارج کردن از کیس شما انجام می‌دهند، اغلب بلندترین صدا را دارند. اگر صدای فن برای شما مشکل‌ساز است، خنک‌کننده‌ای مناسب شماست که میان صدا و خنک‌کنندگی به خوبی تعادل ایجاد کند. مطمئن شوید که می توانید RGB را خاموش کنید. امروزه بسیاری از خنک‌کننده‌ها دارای فن‌های RGB یا نورپردازی هستند. که ویژگی جالبی در شخصی‌سازی ظاهر رایانه شخصی شماست. اما مطمئن شوید راهی وجود دارد که بتوانید نورپردازی را بدون خاموش کردن سیستم، خاموش کنید، یا از طریق یک کنترلر تعبیه شدۀ داخلی یا هنگام وصل کردن خنک‌کننده به هِدِر (سرگاه) مادربرد سازگار.
چقدر می‌توانید هزینه کنید؟
بودجه احتمالاً اولین چیزی است که باید در نظر بگیرید. به طور کلی، خنک‌کننده‌های هوا بسیار ارزانتر از گزینه‌های دیگر هستند، [در حدود 25 دلار (19 پوند)] یعنی ارزانتر از هر نوع خنک‌کنندۀ همه‌کاره، و گران‌ترین خنک‌کننده‌های هوا [حدود 100 دلار یا 78 پوند] هنوز هم می‌توانند نسبت به بسیاری از خنک‌کننده‌های همه‌کارۀ مشابه ارزانتر باشند. خلاصه اینکه معمولاً با یک خنک‌کننده هوا، عملکرد خنک‌کنندگی بیشتری به ازای هر دلار دریافت خواهید کرد. شروع قیمت خنک‌کننده‌های همه‌کاره کمی بالاتر از خنک‌کننده‌های هواست، [حدود 60 دلار (45 پوند)، و می‌توانند بیش از 150 دلار قیمت داشته باشند (بعضی مدل ها در بریتانیا بیش از 200 پوند قیمت دارند)]. قیمت به برند، اندازه و ویژگی‌های آن بستگی دارد. به طور کلی، هر چه رادیاتور بزرگتر و فن‌ها و چراغ های ال‌ای‌دی RGB بیشتر باشد، قیمت آن بیشتر خواهد بود. خنک‌کننده‌های همه‌کاره معمولاً با محیط RGB به خوبی جفت و جور می‌شوند و فن‌های آنها نه تنها از محیط نرم‌افزاری برند خودشان پشتیبانی می‌کنند، بلکه با نرم‌افزارهای تولیدکنندگان بُرد نیز سازگار هستند. در نهایت، ساخت یک حلقۀ مایع سفارشی بیشترین هزینه را خواهد داشت. هزینه کل رادیاتور، پمپ، لوله، اتصالات و بلوک CPU به طور قابل توجهی بیشتر از یک کیت حلقه بسته خواهد بود. این هزینۀ بیشتر چه سودی برای شما دارد؟ با توجه به پیکربندی (configuration)، می‌توانید عملکرد بهتر و همچنین قابلیت سفارشی‌سازی کامل تنظیمات مانند رنگ‌های متفاوت برای مایع خنک‌کننده یا لوله‌ها و امکان فراهم کردن خنک‌کنندگی برای اجزای دیگر مانند کارت گرافیک را نیز داشته باشید. اما صرف نظر از قیمت، حلقه‌های آب سفارشی برای همه مناسب نیستند. احتمال نشتی در یک سیستم سفارشی بسیار بیشتر از سیستم بسته است، به خصوص اگر تجربه سر هم کردن حلقه‌های خنک‌کننده سفارشی را نداشته باشید. با این حال، وقتی کار به درستی انجام شود، خطر کلی نشت کم است.
فضای مورد نیاز با توجه به اندازۀ خنک‌کننده‌ها
فرقی نمی‌کند خنک‌کنندۀ هوا، همه‌کاره یا حلقه آب سفارشی را انتخاب کنید، در هر صورت باید مطمئن شوید که خیلی بزرگ نیست. عواملی که در اینجا مهم‌اند عبارتند از سوکت CPU و همچنین محدودیت‌های احتمالی شاسی برای مواردی مثل ارتفاع خنک‌کننده یا اندازه رادیاتور. بیشتر خنک‌کننده‌های هوا و خنک‌کننده‌های حلقه بسته پشتیبانی گسترده‌ای برای پردازنده‌ها یا سوکت‌های AMD و Intel ارائه می‌دهند. به طور معمول، خنک‌کننده‌ها سخت‌افزار لازم برای نصب سوکت‌های مختلف را دارند. پرطرفدارترین مدل‌ها از سوکت‌های Intel 1200، 115x، 2066، و 2011-v3 پشتیبانی می‌کنند. برای AMD، پشتیبانی اغلب شامل AM2/AM2+، AM3، AM3+ و AM4 است. پردازنده‌های Threadripper که بسیار بزرگتر هستند، محل نصب اختصاصی خود را داشته و صفحات خنک‌کنندۀ بزرگتری دارند تا سطح پخش‌کنندۀ حرارت یکپارچه را بهتر خنک بکنند. بنابراین پشتیبانی آنها عمدتاً به خنک‌کننده‌هایی محدود می‌شود که برای آنها طراحی شده است. این خنک‌کننده‌ها اغلب نام سوکت (TR4) را در محصول دارند. مثلاً Noctua NH-U12S TR4-SP3. در رابطه با کیس، مهم است که به مشخصات اندازه‌های گرماگیر یا رادیاتور که کیس پشتیبانی می‌کند، نگاه کنید. تولیدکنندگان شاسی معمولاً حداکثر ارتفاع مجاز خنک‌کننده را ذکر می‌کنند و تولیدکنندگان گرماگیر هم همیشه ابعاد خنک‌کننده‌های خود را ذکر می‌کنند. مورد دیگری که باید در خنک‌کننده‌های هوا به آن توجه شود، فضای زیر خنک‌کننده برای اسلات‌های رَم است. اگر می‌خواهید از DIMM با پخش‌کننده‌های گرمای بلند روی آنها استفاده کنید، باید مطمئن شوید که خنک‌کنندۀ شما به اندازه کافی برای جا گرفتن مموری از مادربرد فاصله داشته باشد. Translation is too long to be saved برای خنک‌کنندۀ مایع، چه همه‌کاره یا حلقه سفارشی، تعداد و اندازه رادیاتورهایی که کیس شما پشتیبانی می‌کند، برای تصمیم‌گیری تعداد رادیاتورهایی که می‌توانید نصب کنید و اندازه آنها، کلیدی است. تولیدکنندگان کیس معمولاً محل نصب و اندازه‌های رادیاتور را نیز ذکر می‌کنند. مراقب رادیاتورهای نصب شده در بالا باشید، زیرا ارتفاع کل رادیاتور و فن‌های انتخابی شما می‌تواند با قسمت بالای مادربرد و اتصال‌دهندۀ برق 8 پین آن تداخل ایجاد کند. حتی اگر فضای کافی دارید، احتمالاً باید قبل از نصب رادیاتور و فن‌های خود، مطمئن شوید که اتصال‌دهندۀ برق متصل است.
کدام خنک‌کنندۀ CPU برای من بهتر است، بادی یا مایع؟
اگر قیمت و سهولت نصب دغدغۀ اصلی شماست، خنک‌کننده هوا احتمالاً برای شما بهترین انتخاب است. Cooler Master's Hyper 212 RGB با قیمت کمتر از 40 دلار، عملکرد بهتری نسبت خنک‌کننده‌های تعبیه شده داشته و هزینۀ شما را چندان بالا نمی‌برد. یکی از بهترین خنک‌کننده‌های هوا در بازار با قیمت کمی بیشتر (75 دلار)، be quiet! Dark Rock 4 است. با این حال، اگر یک کامپیوتر ساکت‌تر با دمای CPU پایینتر می‌خواهید، یک خنک‌کنندۀ آبی برای شما مناسبتر است. این خنک‌کننده گران‌تر است. یک خنک‌کنندۀ همه‌کارۀ پیشرفته با رادیاتور 280 یا 360 میلی‌متری (مانند CoolerMaster MasterLiquid ML360R RGB) عملکرد بهتری نسبت به اکثر خنک‌کننده‌های هوای موجود در بازار دارد - البته گاهی اوقات نه. اما اگر کیس شما به اندازۀ کافی بزرگ نباشد، ممکن است رادیاتور سه فن در سیستم شما جا نشود.
حرف آخر
چه به دنبال اورکلاک کردن با بیشترین پتانسیل ممکن سیستم خود باشید، چه به دنبال جلوگیری از کم شدن خودکار سرعت CPU تحت گرما (CPU throttling)، باید توجه ویژه‌ای به خنک‌کنندۀ CPU داشته باشید. اگر انتظار بالایی ندارید و از تراشه Ryzen استفاده می‌کنید، می‌توانید با به‌کاربردن خنک‌کننده موجود در جعبه در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنید. اما در غیر این صورت، قبل از انتخابِ راه‌حل مناسب برای سیستم خود، باید مطمئن شوید که فضای مورد نیاز و توان طراحی حرارتی (Thermal Design Power; TDP) را بررسی کرده‌اید.
