Intel 13th Gen Raptor Lake: نسل بعدی پردازنده‌های Intel
نگاهی گذرا به Raptor Lake نسل سیزدهم Intel
این پردازنده ویژگی‌ها، جزییات و شاخص‌های عملکردی بسیاری دارد. اما اگر به دنبال معرفی کوتاه هستید، در زیر خلاصه‌ای از آن آمده است:
- تا 24 هسته [ترکیبی از هسته‌های P (اجراییِ سریع، Performance) و E (پُربازده، efficient)] و 32 ریسمان اجرایی (thread).
- Intel thread director (دایرکتور ریسمان اجرایی) با کمک به سیستم عامل بارها را بین هسته‌ها پخش کرده و بارِ کاری را بهینه می‌کند.
- Intel Core i9-13900K «پرسرعت‌ترین CPU گیمینگ در دنیا» است و سرعت کلاک در هسته‌های اجرایی آن (P-core) 5.8GHz است.
- پشتیبانی از DDR4 3200 و DDR5 5600.
- پشتیبانی از PCIe 4.0 (تا 4 خط) و PCIe 5.0 (تا 16 خط).
- P-coreها (هسته‌های اجرایی سریع) و E-coreها (هسته‌های پربازده)، گرافیک‌ها و مموری می‌توانند بر مجموعه‌تراشه‌های (chipset) Z690 و Z790 اورکلاک کنند.
- پشتیبانی از XMP 3.0.
- Integrated graphics (گرافیک مجتمع) با توانایی اجرای ویدیوی 8K60 HDR و چهار نمایش همزمان 4K60.
- Intel Killer Wi-Fi 6E.
ویژگی‌های Raptor Lake نسل سیزدهم اینتل
پردازنده‌های Raptor Lake بر اساس فرآیند/پردازش Intel 7 که در Alder Lake نسل دوازدهم به کار رفته است، ساخته شده‌اند، اما عملکرد آنها به طور چشمگیری بهبود داده شده است. انتظار می‌رود که پیش از حرکت به سمت Intel 4، این پردازنده‌ها آخرین پردازنده‌هایی باشند که بر اساس Intel 7 ساخته می‌شوند.
ویژگی‌های کلیدی پردازنده‌های Core i5، Core i7 و Core i9 نسل سیزدهم اینتل در جدول زیر آمده است:
| Model (مدل) | Cores (هسته‌ها) | Threads (ریسمان‌ها) | Base/Turbo frequency (فرکانس پایه/توربو) | L3/L2 Cache (کش L2/L3) | Base/Turbo power (منبع نیرو پایه/توربو) |
| Intel Core i5 (K and KF) | 14 cores 6 P-cores 8 E-cores | 20 | Max turbo - 5.1GHz P-cores - 3.5GHz/5.1GHz E-cores - 2.6GHz/3.9GHz | 24MB/20MB | 125W/181W |
| Intel Core i7 (K and KF) | 16 cores 8 P-cores 8 E-cores | 24 | Max turbo - 5.4GHz P-cores - 3.4GHz/5.3GHz E-cores - 2.5GHz/4.2GHz | 30MB/24MB | 125W/253W |
| Intel Core i9 (K and KF) | 24 cores 8 P-cores 16 E-Cores | 32 | Max turbo - 5.8GHz P-cores - 3.0GHz/5.4GHz E-cores - 2.2GHz/4.3GHz | 36MB/32MB | 125W/253W |
درست مانند تراشه‌های نسل دوازدهم، پردازندۀ جدید Raptor Lake هم طراحی هیبرید اینتل از هسته‌های اجرایی سریع (P-cores) و هسته‌های پربازده (E-cores) را به نمایش گذاشته است. Core i9 که بهترین آنهاست حالا جمعاً 14 هسته دارد، هرچند مانند Core i7 فقط دارای 8 هسته، P-cores هستند. در کل، پردازنده‌های جدید دو برابر پردازنده‌های قبلی مشابه، هسته‌های پربازده دارند. هسته‌های اجرایی سریع قابلیت Hypertherading دارند، در حالی هسته‌های پربازده این ویژگی را ندارند، یعنی کلا 20 ریسمان. همۀ این هسته‌ها قادر به اورکلاک روی K variant هستند. سرعت کلاک توربو هم افزایش یافته است و در Core i9، 600MHz بیشتر شده است.در گیمینگ، بیشتر از P-core استفاده می‌شود زیرا کارهای پیش‌زمینه (foreground tasks) را بهتر مدیریت می‌کنند.علاوه بر این‌ها، تراشه‌های نسل سیزدهم اینتل پشتیبانی از DDR5 را تا 5600 افزایش داده‌اند، این مقدار در نسل دوازدهم 4800 بود. تایید شده است که پشتیبانی از DDR4 تا 3200 حفظ شده است. AMD در Ryzen 7000، پشتیبانی از DDR4 را از رده خارج کرد، پس این سازگاری با نسخۀ قبلی، بدون شک موجب آسودگی خاطر بعضی از سازندگان رایانه‌های اینتل شده است.PCIe 4.0 و 5.0 هر دو پشتیبانی می‌شوند، تا 16 خط (lane) برای پهنای باند PCIe 5.0. در پایان، این پردازنده‌ها با هر دو مجموعه‌تراشه‌های Z690 و Z790 سازگار هستند و به عنوان آخرین نسل همان سوکت LGA1700 در آنها به کار رفته است. همچنین به این معنی است که از خنک‌کننده‌های مشابهی پشتیبانی می‌کنند.
عملکرد Raptor Lake نسل سیزدهم اینتل
اینتل قبل از عرضۀ نسل سیزدهم، ادعاهای زیادی دربارۀ عملکرد آن داشت، به خصوص در مقایسه با نسل دوازدهم و AMD. اما آن داده‌ها بر اساس نسل قبلی پردازنده‌های AMD Ryzen بود. حالا که هر دو کمپانی آخرین تولیدات خود را به بازار فرستاده‌اند، مقایسۀ خوبی می‌توان انجام داد. اینتل در ادعاهای خود (چندان) اغراق نکرده است. عملکرد تک‌هسته‌ای همچنان پیشرو است، و تجربه‌ای عالی در کارهایی مثل گیمینگ به دست می‌دهد. E-coreهای اضافه مطمئناً در بارهای کاری چند ریسمانی (multi-thread workloads) کمک‌رسان خواهند بود. اما این پردازندۀ Core i9-13900K که پیشتاز میدان است. نه تنها می‌تواند در بازی‌ها عملکردی بی‌نظیر داشته باشد بلکه در عملکردهای چندهسته‌ای رقیبی سرسخت برای AMD است و در برخی زمینه‌ها از آن پیشی می‌گیرد، در حالی که قیمت کمتری هم نسبت به AMD دارد. Core i9-13900K «پرسرعت‌ترین CPU گیمینگ در دنیا» به شمار می‌رود، اما اگر فقط برای گیمینگ از آن استفاده می‌کنید، نهایت استفاده از آن را نکرده‌اید. حرفه‌ای‌ها، ایستگاه‌های کاری (workstations)، و سازنده‌ها همگی از قدرت بی‌نظیر این پردازنده بهره خواهند برد. کسانی که پخش زنده نیز می‌کنند (streamers) هم می‌توانند با آسودگی خاطر برای سیستم خود تنظیمات دوگانه داشته باشند، زیرا این CPU قادر به انجام همۀ این کارهاست. از آنجایی که نسل سیزدهم فرآیند/پردازش Intel 7 مشابهی با نسل دوازدهم دارد، دارای مزایای زیادی است، به ویژه دو برابر کردن تعداد E-core ها در هریک از پردازنده‌های جدید. E-coreها همچنین سرعت کلاک بالاتری دارند که در حالت توربو به 4.3GHz می‌رسد. این سرعت با P-coreها تا 600MHz افزایش می‌یابد، و همچنین کش L2 بزرگ‌تری دارد. اگر به دنبال اورکلاکینگ هستید، P-coreها با استفاده از نیتروژن مایع به بیشتر از 8 GHz هم دست یافته‌اند. عملکرد این پردازنده به نسبت انرژی مصرفی خیره‌کننده است. Core i9-13900K قادر است فقط با 65W عملکردی مشابه با Core i9-12900K را که مصرف آن 241W است، ارائه دهد - یا یک چهارم انرژی مصرفی نسل دوازدهم. با بالا رفتن انرژی مصرفی مزایای پردازنده هم بیشتر می‌شود، اما به گفتۀ اینتل، در 241W که بیشترین مصرف حالت توربو برای Core i9-12900K است Core i9-13900K، 37% بهتر از آن عمل می‌کند. قابل توجه است که با وجود افزایش تعداد هسته‌ها، Core i9-13900K نقطه یا توان طراحی حرارتی (Thermal Design Power) یکسانی در مقایسه با Core i7-13700K دارد. این به معنی داغ نشدن نیست، در آزمایش‌ها به راحتی به سقف 100 درجه سانتی‌گراد و بیشتر از 300W رسیده است. در مقابل، Core i5-13600K در محدودۀ نقطۀ طراحی حرارتی خود باقی مانده و به نقطۀ کاهش سرعت کلاک در دمای بالا (point of throttling) نمی‌رسد.
سوالات متداول دربارۀ پردازنده‌های نسل سیزدهم اینتل
نسل سیزدهم اینتل از چه سوکتی استفاده می‌کند؟
سوکت به کار رفته در Raptor Lake همان سوکت LGA1700 CPU است که در تراشه‌های Alder Lake نسل دوازدهم به کار رفته است. و از آنجایی که نسل سیزدهم از Z690 و Z790 پشتیبانی می‌کند می‌توانید مادربورد قبلی خود را نگه دارید.
آیا خنک‌کننده‌های نسل دوازدهم با پردازنده‌های نسل سیزدهم کار می‌کنند؟
بله، خنک‌کننده‌هایی که برای رایانۀ مبتنی بر پردازندۀ Alder Lake خریداری کرده‌اید با نسل بعد تراشه‌های اینتل هم سازگار است. زیرا در Raptor Lake نسل سیزدهم اینتل همان سوکت LGA1700 به کار رفته است.
آیا Raptor Lake از ماژول‌های مموری پشتیبانی می‌کند؟
بله، این پردازنده‌ها از DDR4 3200 پشتیبانی می‌کنند، هرچند عملکرد کلی سیستم در مقایسه با DDR5 پایین‌تر می‌آید.
آیا لپتاپ نسل سیزدهم عرضه می‌شود؟
بله، در آینده عرضه خواهد شد، اما اکنون فقط نسخه‌های دسکتاپ موجود است. اینتل تایید کرده است که تراشه‌های لپتاپ در راه هستند و الگوی آشنای نامگذاری U، P، H، HX را خواهند داشت. اینتل در آگهی خود اشاره کرد که لپتاپ‌های نسل سیزدهم در آغاز سال 2023 عرضه خواهند شد.
جمع‌بندی
پردازنده‌های نسل سیزدهم دارای مزیت سازگاری با سخت‌افزارهای نسل دوازدهم هستند و با این حال ویژگی‌های برتر فراوانی نسبت به آنها دارند.
از جمله: هسته‌های بیشتر، عملکرد بالاتر، و نسبت عملکرد به مصرف بهتر. ویژگی‌های چشمگیر دیگری هم هست. Thread Director اینتل با ویندوز 11 هماهنگ است تا بار کاری را بین هسته‌های بهینه بهتر پخش کند. حتی اگر در حال حاضر سیستم نسل دوازدهم را دارید، به روز رسانی به نسل سیزدهم قابل اطمینان است.
Core i5-13600K بهترین پردازندۀ موجود برای سیستم‌های گیمینگ
آیا اینتل دوباره بهترین پردازنده را برای سیستم‌های گیمینگ تولید کرده است؟ همین طور است.
قبلاً بسیاری از گیمرها، سازندگان سیستم و علاقه‌مندان (enthusiasts)، Core i5 اینتل را نادیده می‌گرفتند. نه به این علت که بد بود، بلکه به این علت که برای سال‌ها چندان توجه برانگیز نبود. با ورود Core i5-12600K اوضاع تغییر کرد، پس بی‌صبرانه در انتظار نسل بعدی آن بودیم. و نسل بعدی هم اکنون در دسترس است و Intel Core i5-13600K نام دارد.
نسل دوازدهم Core i5 پیشرفت بزرگی نسبت به نسخه‌های قبلی بود، درست مثل هر محصول دیگر در خط تولید اینتل. بنابراین در حالی که Core i5-13600K هنوز بر اساس همان فرآیند/پردازش و همان طراحی هیبرید هسته‌های اجرایی سریع (P-cores) و هسته‌های پربازده (E-cores) است، چیزی فراتر از این‌هاست. تمامی تراشه‌های نسل سیزدهم دو برابر نسل قبلی هسته‌های پربازده دارند. همچنین همۀ آنها عملکرد بالاتری را هم در توان مصرفی پایین و هم در بیشترین مصرف دارند. و در نهایت، Core i5-13600K هم مثل Core i9-13900K تولید انبوده خواهد داشت.
اگر شما یک گیمر هستید و در حال سر هم کردن سیتمی جدید هستید، بدون چون و چرا، این پردازنده بهترین پردازنده برای شماست.
